مقالات
گفتار درمانی متولی لکنت زبان
آبان
بارها در مورد رشته گفتار درمانی برای لکنت زبان و نقش آن در احیا و درمان اختلالات گفتاری صحبت کرده ایم.
اگر گفتار درمانی بخواهد به درمان مسئولانه همه اختلالات گفتاری بپردازد – که به علت پیچیدگی و گستردگی آن، و کوتاهی عمر امری دست نیافتنی است – لازم است در دانش و توانمندی های زیر به قدر کافی مهارت یابد:
۱) آناتومی و فیزیولوژی بدن (با تمرکز بر جنبه های متعدد مربوط به رشته گفتار درمانی.)
2) روانشناسی (و کاربرد آن در درمان اختلالات گفتاری و ارتباطی.)
3) کسب تجارب درمانی (که به آموزش صحیح، تحقیق شخصی و تلاش خاص خود نیاز دارد.)
۴) آگاهی از دانش و روش های درمان در رشته گفتار درمانی، و استفاده بهینه از آن ها در شرایط و ارتباطات خاص درمانجویان.
5) تعامل با همکاران رشته گفتار درمانی در نقد شدن و نقد کردن (هر گفتار درمانی بدون نقد شدن توسط همکاران خود، به راحتی در دام بیراهه های شناخت و درمان، خود بینی و شبه علم گرفتار خواهد شد.)
۶) لازم است یک گفتار درمان از روش های درمان معتبر استفاده کند، ولی از ان مهمتر این است که او باید ابتدا خود آنها را بیازماید، به صحت آن ها مطمئن شود، به اجرای آن ها تسلط یابد و بعد روش های درمان را با شخصیت و خصوصیات فردی خود بیامیزد و با ابتکار خاص خویش در مسیر درمان درمانجو گام بردارد.
۷) کسب این توانایی که بتواند خود را به جای درمانجو قرار دهد (گفتار درمانی که از این نعمت برخوردار باشد، نیمی از راه را پیموده است.)
مشاوره گفتار درمانی
مشاوره با کارشناس گفتار درمانی در کلینیک دکتر فرهمندپور
گفتار درمانی برای لکنت زبان
اگر می بینیم که موضوع گفتار درمانی برای لکنت زبان به عنوان بخشی از رشته گفتار درمانی محسوب می شود و نه رشته ای مستقل، اگر می بینیم که بسیاری از استادان گفتار درمانی از تدریس لکنت زبان سر باز میزنند، اگر می بینیم که بسیاری از فارغ التحصیلان رشته گفتار درمانی از پذیرش و درمان درمانجوی دارای لکنت زبان امتناع می ورزد، اگر می بینیم که برخی استادان گفتار درمانی مرتب روش های اندازه گیری لکنت ظاهری و فرمول های درمان لکنت زبان را بی هیچ پایه و اساسی می سازند و آن ها را به دانشجویان بینوا تزریق می کنند، و از دروغ گفتن در خصوص تعداد درمان شدگان با روش های من درآوردی خود ابایی ندارند و…،
اگر می بینیم که دخالت برخی حرفه های متفرقه و نامربوط به موضوع لکنت زبان رو به افزایش است و کار به جایی کشیده که آشکارا رشته گفتار درمانی را به سخره میگیرند،
همه و همه یک علت دارد:
هنوز متولیان عارضه لکنت زبان در جهان (استادان رشته گفتار درمانی) نتوانسته اند علت این مشکل را کشف کنند و متعاقب آن، روش درمان مناسبی برای ان ارائه دهند.
به طور معمول انتظار میرود کسانی که در یک رشته دانشگاهی تحصیل می کنند، هنگامی که در مقطع کارشناسی به کارشناسی ارشد و سپس به دکترا راه می یابند، به تدریج بر دانش آنها افزوده شود. ولی با تاسف این فرآیند در موضوع لکنت زبان در فارغ التحصیلان گفتار درمانی مشاهده نمی شود. یک کارشناس گفتار درمانی همانقدر در مورد لکنت زبان اطلاع دارد – غیر از عامل تجربه – که یک دکترا و حتی یک پروفسورا! دارد. اول ببینیم وسعت اطلاعات کلی استادان و محققان غربی لکنت زبان چقدر است و در دانشگاه چه اطلاعاتی را به دانشجویان سراسر دنیا منتشر می کنند؟ اطلاعاتی که اگر آنها را از میان دانش و علوم مربوط به عارضه لکنت زبان برداریم، کفگیر به ته دیگ خواهد خورد:
۱- علت لکنت زبان
ژنتیکی است، اختلال یا ضایعه مغزی است، مربوط به یکسو برتری نیمکره های مغزی است، اختلال در پل ارتباطی مراکز بروکا و ورنیکه مغز است، اختلال در عملکرد مراکز اعصاب اندام های گفتاری است، لکنت زبان یک بیماری چند علتی است، … و از این قبیل تخیل ها که از روی تنبلی ذهنی- تحقیقاتی و تقلید کور از محققان بی تحقیق توسط مراکز گفتار درمانی غربی انتشار یافته اند.
( آقای دکتر ون رایپر – شاید نام آورترین متخصص لکنت زبان در جهان باشد – که به عنوان یک گفتار درمان پیشکسوت و
شخصی که خود از لکنت رنج می برد، درمان را در تقویت نیمکره چپ مغزی می دانست و برای آن تمرینات
خاصی ابداع کرده بود! که متاسفانه هنوز هم توسط برخی گفتار درمان ها اجرا می شود! )
۲- آمار لکنت زبان
یک در صد مردم دنیا دارای لکنت زبان هستند – پسرها چهار برابر دخترها به لکنت زبان مبتلا می شوند … و از این قبیل آمارهای غیر واقعی …
۳- انواع لکنت زبان
لکنت نوع تکرار، لکنت نوع کشیدن صدا، لکنت نوع قفل شدن لکنت نوع خفیف، لکنت نوع متوسط، لکنت نوع شدید و… و اخیرا هم طبقه بندی آن با شدت ۱۰-۱ مرسوم شده است! باید گفت این نوع طبقه بندی ها، هیچگونه همخوانی با واقعیت و ماهیت لکنت زبان ندارند؛ چرا که آنها فقط واکنش مشکل ( لکنت ظاهری ) را معیاری برای اصل مشکل (لکنت ذهنی) می دانند (کتاب راز لکنت زبان)
(آمارهای غلط پشت پرده باندهای لکنت) (لکنت زبان عارضه ای است که نمی توان آن را به انواع تقسیم نمود)
۴- روش های درمان لکنت زبان
دقت داشته باشید تا به حال هیچ نظریه علمی که بر واقعیت لکنت زبان استوار باشد، توسط دانشمندان، محققان و استادان گفتار درمانی و رشته های دیگر در دنیا منتشر نشده، ولی تا دلتان بخواهد انواع روش های درمان من درآوردی و دور از خرد ارائه گردیده است و روز به روز بر تعداد بیراهه های درمان اضافه می شود. باید دانست تا زمانی که نتوانیم علت لکنت زبان را شناسایی کنیم، محال است بتوان روش درمان مناسبی برای آن ارائه داد.
این در حالی است که متخصصان گفتار درمانی غربی ضمن ناشناخته خواندن علت لکنت زبان، مرتب برای آن نسخه های جدید و بی حاصل می پیچند! بی تردید طی مسیر درمان پایدار لکنت زبان، حتما باید در چهار چوب شرایط و ارتباطات عادی و روزمره انجام گیرد تا از طریق کسب تجربه، جزعی از ذات و منش شخص گردد. بنابراین، تمریناتی که خارج از این چهار چوب باشند، نمی توانند نقشی در درمان ماندگار و پایدار شخص داشته باشند:
کتاب خوانی:
کتاب خوانی که در اغلب کلینیک های گفتار درمانی به عنوان تمرین درمان لکنت زبان انجام میشود، ممکن است به درمانجو حس تمرین کردن و گاه حس مطلوب تصور درمان القا کند؛ ولی چون کتاب خواندن به مفهوم ارتباط عادی و روزمره شخص محسوب نمی شود، تاثیری بر درمان پایدار نخواهد داشت.
(هرگز امکان ندارد که شخصی با تکنیک های گفتاری کتاب بخواند و نتیجه آن درمان لکنت زبان او باشد )
لکنت ارادی:
یکی از مضحک ترین و گاه مخرب ترین روش درمان لکنت زبان که نشان از عدم شناخت درمانگر دارد، وادار ساختن درمانجوی بینوا به اجرای ناجوانمردانه لکنت ارادی می باشد. در مذمت این رفتار بیراهه در کتاب راز لکنت زبان صحبت شده است.
تمرینات مختلف دیگر:
کشیدن صداها، اصلاح تلفظ صداهایی که شخص روی آن ها گیر می کند، صحبت مقابل آینه، بالا بردن صدا، تمرینات یکسو برتری نیمکره های مغز و همچنین شوک های روانی ساخت آقای آنتونی رابینز و شبیه سازی ذهن، هیپنوتیزم، ونیز دستگاه های لکنت شکن ( دستگاه لکنت زبان – دستگاه ضد لکنت زبان – دستگاه موزون کننده گفتار و … ) همه و همه یا از روی ناآگاهی است و یا از روی سودجویی که در هر صنفی دیده می شود.
( یکی از دیدگاه های نادرست در درمان لکنت زبان، تمرینات گفتار درمانی در اصلاح تلفظ می باشد )
متراژ لکنت ظاهری:
بارها این نکته توسط دوستان گروه درمان به اثبات رسیده که « لکنت نکردن به مفهوم لکنت نداشتن نیست. » با تاسف میبینیم که برخی از گفتار درمان ها با نادیده گرفتن این مهم، انرژی خود و درمانجو را صرف گفتار روان و لکنت نکردن می نمایند که متاسفانه بعد از مدتی باید شاهد فروپاشی و بازگشت زحمات خود باشند.
علل نابسامانی های لکنت زبان
ببینیم چرا کار به اینجا کشیده و چرا متخصصان رشته گفتار درمانی برای لکنت زبان با وجود توانایی های گسترده خود در دیگر اختلالات گفتاری و همچنین نیاز شدید جامعه، هنوز نتوانسته اند به شاه کلید ورود به عالم لکنت زبان یعنی این پرسش که « لکنت زبان چگونه آغاز می شود؟ » راه یابند؟
۱) باند استادانی که خود لکنت زبان دارند
(جمعی از پیشکسوتان درمان لکنت زبان که خود همیشه با لکنت زندگی کرده اند)
در کتاب راز لکنت زبان به این نکته پرداخته شده که چگونه این باند در راس امور مربوط به این عارضه قرار گرفته و چگونه خواسته و ناخواسته جهت واقعیات لکنت زبان را به بیراهه کشانده اند.
۲) تقلید کور از محققان بی تحقیق و دانشمندان بی دانش
در عالم علم قانونی وجود دارد به نام « قانون از کجا آورده اید؟ » ولی به تعجب و تاسف می بینیم که متخصصان گفتار درمانی بدون توجه به این قانون اساسی، به تقلید از نظریه های بی منطق و بی محتوای آنان می پردازند. آن ها نظریات و دیدگاه های ضد و نقیض این محققان! را با این تصور که « چون خود آن ها لکنت زبان دارند، پس بهتر می توانند آن را درک کنند، » چشم بسته می پذیرند!
۳) علت یابی لکنت زبان در ضایعه عضوی
ده ها سال است که محققان لکنت زبان و به تبع آنان متخصصان گفتار درمانی، بدون هیچگونه توجیه علمی اندام های بدن آدمی را به عنوان متهمین علت لکنت زبان معرفی می کنند! و تا به حال کسی از آنان نپرسیده که چرا؟ چگونه؟ … یک سال علت را به یک ژن بی آدرس نسبت می دهند – و همه گفتار درمان های غرب و شرق ندیده و نشناخته، همان را منتشر می کنند! – سال بعد به جان قسمت های مختلف مغز میفتند و … و اخیرا هم برای آن جمله عاجزانه زیر را انتخاب کرده اند: « لکنت زبان یک مشکل چند علتی است » یعنی همزمان چند عضو شخصی دچار ضایعه ای می شوند که نتیجه آن ها به لکنت زبان او می انجامد!!
هم شب و هم ابر و هم باران ژرف این سه تاریکی غلط آرد شگرف!
۴) پیچیدگی ماهیت لکنت زبان
تمامی متخصصان گفتار درمانی به خوبی می دانند که لکنت زبان با دیگر اختلالات گفتاری بسیار متفاوت است. اساسا لکنت زبان یک اختلال گفتاری نیست، بلکه یک اختلال ارتباطی می باشد که در شرایط خاص ارتباطی، ذهنیت شخص دچار آشفتگی می شود و لکنت زبان فقط بخشی از واکنش این آشفتگی است. به همین علت است که اغلب متخصصان گفتار درمانی به اشتباه آن را اینگونه تعریف می کنند: یک اختلال سیالی بیانِ لفظی است که بر اساس تکرارها و تطویل های غیر ارادی، صدا دار یا بی صدا، به هنگام انتشار واحدهای کوچک سخن یعنی اصوات، هجاهای مجزا یا هجاهای کلمات مشخص می شود.
پیامدهای ناآگاهی رشته گفتار درمانی در موضوع لکنت زبان
یکی از خصوصیات آدمی این است که معمولا شکست ها و عدم موفقیت های حرفه ای خود را به راحتی فراموش می کند و از آن سخنی به میان نمی آورد؛ و از طرفی موفقیت های خویش را حتی اگر کوچک باشند، بسیار بزرگ می پندارد و آنرا بر زبان میراند. یک متخصص گفتار درمانی که بخشی از فعالیت حرفه ای خود را به درمان لکنت زبان اختصاص داده، لیستی از موفقیت های خویش را در این مورد برمی شمرد
مشاوره گفتار درمانی
مشاوره با کارشناس گفتار درمانی در کلینیک دکتر فرهمندپور
ولی:
۱- به شکست ها و عدم موفقیت های فراوان خود اشاره نمی کند.
۲- درمان لکنت زبان به پیگیری های پیوسته در دراز مدت و تائید گفتار درمان و دوستان گروه درمان نیاز دارد.
۳- همیشه در طول زندگی خود شاهد فاصله ادعا تا واقعیت بوده ایم؛ ولی اغلب این فاصله در بین مدعیان درمان لکنت زبان ( گفتار درمان ها و حرفه های متفرقه ) بسیار بیشتر دیده شده است.
۴- در کتاب راز لکنت زبان به بهبود یافتن خود به خودی و یا در اثر تغییر یافتن الگوی گفتاری کودک اشاره شده است. گفتار درمان هایی که با اینگونه کودکان کار می کنند، بهبود یافتن آنان را ناآگاهانه به حساب روش درمان خویش می گذارند و تصور می کنند که روش درمان لکنت زبان را به طور کلی یافته اند. ولی وقتی با آن روش در برخورد با بقیه مراجعین موفقیتی مشاهده نمی کنند، ناخواسته مجبور میشوند گناه را به گردن این و آن بیندازند و …
۵- بی تردید اغلب متخصصان گفتار درمانی از دخالت برخی افراد که در حرفه های متفرقه و نامربوط به موضوع لکنت زبان تحصیل کرده اند ( روانشناس، متخصص کودکان و … ) ناخشنودند؛ ولی باید دانست آنچه آنها را به این بیراهه هدایت نموده، ناتوانی خود گفتار درمان ها در شناخت و درمان لکنت زبان است؛ و از آن مهمتر، عدم تمایل آنها به بازنگری و بازشناسی این عارضه است.
سال پیش ناظر صحبت های دو تن از گفتار درمان ها بودم:
دانشجوی ارشد گفتار درمانی: آقای دکتر شما علت لکنت زبان را در چه میدانید؟ دکتر گفتار درمانی: بعد از برشمردن نظریه های ضد و نقیض محققان غربی گفت « هنوز معلوم نیست نمیدانم » دانشجوی ارشد گفتار درمانی: شما کدام یک از تعریف های لکنت زبان را مناسب تر میدانید؟ دکتر گفتار درمانی: بعد از نقل قول از نویسندگان غربی گفت « نمیشود گفت … نمیدانم » دانشجوی ارشد گفتار درمانی: به نظر شما بهترین روش درمان لکنت زبان چیست؟ دکتر گفتار درمانی: در اینجا بود که نفس دکتر ما گرم شد و پس از برشمردن موفقیت هایش، انواع روش های درمان را توضیح داد: روش رفتار درمانی، روش درمان مستقیم، روش درمان غیر مستقیم، روش درمان کمپرداون، روش درمان لیدکامب و … همراهان گرامی باید از خود بپرسند آیا میشود وقتی که علت لکنت زبان را ندانیم و از تعریف آن بی خبر باشیم، آنگاه بتوانیم به روش درمان آن دست یابیم؟!
به امید روزهای بهتر
