چالش های مسیر درمان لکنت زبان

بارها این نکته توضیح داده شده است که « درمان » به فعالیت در گروه نیاز دارد ؛ یعنی طی مسیر درمان لکنت زبان در گروهی که اعضای آن از نظر فرهنگی – اجتماعی ، هماهنگی نزدیکی با هم داشته باشند . با این همه ، اساس تشکیل هر گروهی ، بر پایه اتفاق و اختلاف نظر بین افراد گروه استوار است و اعضای گروه درمان لکنت زبان لازم است با هر دو جنبه روبرو شوند :

– چشیدن طعم شیرین اتفاق و اتحاد در مسیر درمان لکنت زبان ، سبب احساس امنیت و خود باوری می شود .

– مواجه شدن با اختلاف نظرها و چگونگی حل و فصل یا کنار آمدن با آنها ، بر توان ارتباطات شخص می افزاید .

اغلب درمانجویان با پیوند « واقع بینی ذاتی » و همچنین « تغییرات دیدگاهی » در ماههای اول درمان لکنت زبان ، بدون دست اندازها و چالش های برجسته و باز دارنده مسیر درمان لکنت زبان را ادامه می دهند . به طور معمول رفتار این افراد را اینگونه می توان ارزیابی نمود :

ارزیابی

• با نگاه رو به جلو ، دوری از حاشیه ها و تطبیق خود با اختلاف نظرها ، مسیر درمان لکنت زبان را طی می کنند .
• با افراد گروه رابطه خیرخواهانه و با مسئولیتی دارند و اغلب می دانند حفظ منافع اعضا ، بر اعتبار و تعادل خود آنان می افزاید .
• در برقراری ارتباط با افراد تازه وارد پیشگامند و به آنها مشاوره های صادقانه و مفیدی ارائه می دهند .
• برای ارزیابی و اصلاح دیدگاه های خود ، بدون مقاومت و دلیل تراشی با دوستان گروه مشورت می کنند .

همیشه چنین افراد با تدبیری هستند که با وجود مشکلات خویش ، با حس مسولیت و دوری از واکنش تلافی و جبران ، می توانند در تعیین مسیر درمان لکنت زبان و حتی تغییر نظر و رفتار مربی خود نقش سازنده و پابرجایی داشته باشند .

ولی همیشه چالش درمان لکنت زبان که درمانجویان با آن روبرو می شوند به این راحتی ها نیست . معمولا ۱۰% جوانان در طی مسیر درمان لکنت زبان، دچار دست اندازهای ذهنی بزرگی می شوند که حل آنها به همکاری نزدیک خانواده با محیط درمان نیاز دارد ؛

ولی اگر خانواده به هر دلیلی نتواند نقش مثبتی داشته باشد ، به مفهوم طولانی شدن مدت زمان درمان و گاه متوقف شدن آن خواهد بود . متوقف شدن درمان به این معنی است که شخص گفتار نسبی خوبی به دست می آورد ولی از برخی دیدگاه های اصلاح نشده که شرایط بازسازی آن را نیافته ، همچنان رنج خواهد برد .

مشاوره گفتار درمانی

مشاوره با کارشناس گفتار درمانی در کلینیک دکتر فرهمندپور

نام و نام خانوادگی (اختیاری)

شماره همراه*

چالش ها چگونه پدید می آیند ؟

اگر فاکتورهای زیر را در یک جوان با هم جمع کنیم :

• عوارض لکنت زبان
• ترفندهای پنهانکاری
• خواستن ها و نتوانستن ها
• شکست ها و ناامیدی ها
• تحمل کردن ها و دم نیاوردن ها
• …

طبیعی به نظر می رسد که برخی از آنان بنا به خصوصیات فردی ، جو آموزشی و جو خانوادگی خود ، دچار نوعی سرخوردگی شوند ؛ و می دانید « سرخوردگی » همچون فنر جمع شده ای در روحیه انسان عمل می کند .

هنگامی که آنان به توانایی های گفتاری و ارتباطی مطلوبی می رسند ، با عطش سیری ناپذیری به جبران نتوانستن ها ، ناامیدی ها و دم نیاوردن ها می پردازند .

آنها در این شرایط پند پذیری و منطق خود را از دست می دهند و ناخواسته به چون و چرا و بهانه جویی از اطرافیان خود می پردازند . میل به پرخاشگری و توقعات بی جا و دور از انتظار ، سبب رنجش و دلخوری اطرافیان می شود ؛ معمولا خانواده ها موضوع را اینگونه بیان می کنند :

دخترم / پسرم گفتارش خیلی خوب شده ، ولی مثل اینکه با همه سر جنگ داره .

معمولا این افراد به این دلیل که محیط درمان را امن ترین مکان برای مانورهایشان می بینند ، و همچنین می دانند دوستان گروه درمان لکنت زبان از گفتار سابق آنان اطلاع دارند ، ناخواسته بیشترین واکنش های پرخاشگری و تخریب را از دید خود ، در همین محیط می آزمایند .

آنها مرتب به طور پنهانی در تلاشند تا افراد ضعیف یا تازه وارد را به عنوان « طعمه » در گروه شناسایی کرده و با دشمن خواندن دیگر اعضا و حتی مربی ، خود را به عنوان تنها دوست و درمانگر دلسوز به آنان تحمیل نمایند .

اگر این پیوند شکل گیرد ، سعی می کند به بهانه تمرینهای کلینیک ، خارج از محیط درمان لکنت زبان با طعمه خود ملاقات کند .

در این صورت رابطه ای شکل می گیرد پر از دروغ ، تضاد و کینه ورزی _ شاید یکی از دلایل این رفتارها را بتوان در فقدان توانایی شخص در تطبیق و تغییر دیدگاه ها دانست ._ در این مرحله شخص گفتار و رفتار بقیه را به میل خود تفسیر میکند :

• لبخند = مسخره کردن
• محبت = منظور داشتن
• راهنمایی = فضولی
• سکوت = بی محلی
• نگاه کردن = خصومت ورزی
• نگاه نکردن = دشمنی
• شوخی = بی ادبی
• …

پیش چشمت داشتی شیشه کبود         زان سبب دنیا کبودت می نمود

ضمن اینکه همیشه در حال بهانه جویی ، پرخاشگری و تخریب هستند ، با این همه ، کمتر ساعتی است که به محیط درمان لکنت زبان، دوستان گروه و مربی خود نیندیشند . آنها به قدری درگیر تغذیه به این خوی تلافی و جبران خویش هستند که کمتر می توانند رفتارهای خود را تجزیه و تحلیل نمایند .

رسیدی به این مرحله

حال اگر طعمه نیز به این مرحله برسد ، پاسکاری مخربی بین ایده ها و خلق و خوی آنان در می گیرد و ندانسته به تخریب یکدیگر می پردازند .

اگر چنین شخصی در این مرحله عاشق شود ، عشق او بیشتر جنبه نمایشی و واکنش به شرایط روانی او خواهد داشت .

تشخیص اینکه کدام یک از دوستان گروه به این دام خواهد افتاد ، بسیار مشکل است . در این شرایط لازم است مربی به دو نکته مهم بپردازد :

•  مراقبت از دوستان دیگر _ بخصوص تازه واردها _ در برابر پرخاشگری ها و طعمه یابی این افراد .
•  صبر و شکیبایی ، تا شاید جو ذهنی شخص رفته رفته آرام گیرد .

می توان گفت نیمی از این افراد تا کنون با این تدبیر به جمع دوستان باز گشته اند . ولی اگر صبر هم نتواند کارساز باشد ، می شود داستان « تیغی در دست زنگی مست » … .

صبر و شکیبایی در چالش درمان لکنت زبان

معمولا افرادی که با صبر و شکیبایی دوستان گروه و مربی از چنین بحرانی بیرون جسته اند چنین می گویند :

• نمی دونم چرا اون کارها رو می کردم !
• الان که فکرشو می کنم از خودم خجالت میکشم
• همش می خواستم یه دشمن بتراشم و باهاش دعوا کنم
• فشارهای درونمو می خواستم رو یکی خالی کنم
• از صبح تا شب از همه بهونه میگرفتم ، پدر ، مادر ، فامیل ، دوست و بخصوص از محیط کلینیک … .

*********

برخی از دوستان گروه درمان لکنت زبان وقتی می بینند با اجرای تکنیکهای گفتاری ، می توانند گفتار طبیعی را در ارتباطات مختلف تجربه نمایند ، به جای پرداختن به بازسازی دیدگاه ها و ارتباطات خویش _ که اساسی ترین مرحله درمان است _ مانند یک عصا دودستی به تکنیکها می چسبند و به آن تکیه می کنند .

آنها تصور می کنند اگر ضعفی در گفتارشان دیده شود ، به علت فقدان تسلط بر اجرای تکنیکها می باشد . از اینرو اغلب زمان خود را به طور آشکار و نهان ، صرف تقویت اجرای این تکنیکها می کنند .

علت چنین رفتاری را اینگونه میتوان ارزیابی نمود :

1.  آنها « درمان » را در لکنت نکردن می بینند _ به طور برجسته ای چنین دیدگاهی را در خانواده آنان می توان ردیابی نمود _
2.  وحشت و هراس از بازگشت لکنت ، قدرت و توان تغییر و تحول شخص را متزلزل می سازد .

در این مرحله اگر دوستان آگاه به مسیر درمان و حتی مربی به او چنین راهنمایی کنند :

« خانم / آقا انقدر به این عصا تکیه نکن ، وقت آن رسیده که مانند یک شکارچی به تعقیب شرایط دشوار بپردازی ، خود را محک بزنی و به ارزیابی ارتباطات و دیدگاه های آسیب دیده توجه نمایی و … . »

دراین شرایط او به دلیل تراشی روی می آورد ، مقاومت می نماید و در صورت اصرار ، ممکن است گوینده را دشمن خود تصور کند .

اشتباه نشود ، قصد او لجبازی نیست ، بلکه بدون عصای تکنیکها ، چاه عمیقی را سر راه خود می بیند و از لغزش درون آن به شدت می هراسد .

داستان چالش درمان لکنت زبان

کوهنوردی با تجهیزات حرفه ای ، شبانگاه از یال کوهی فرود می آمد که ناگهان پایش در برف می لغزد و توسط طناب مخصوص خود ، بین زمین و هوا معلق می ماند .

در این هنگام از درگاه خداوند کمک می خواهد که ندایی به گوشش می رسد :

« اگر نجات می خواهی ، طناب رابا خنجر ببر »

ولی چون او نمی تواند در تاریکی شب تیره ، موقعیت خود را درک نماید ، امر ندا را نیز نمی تواند اجرا کند .

فردا صبح گروه نجات مرد یخ زده ای را می یابند که با زمین فقط یک متر فاصله داشته است !!